به گزارش تحریریه، روزنامه «فایننشال تایمز» نوشت، تحریم‌های اعمال شده علیه روسیه پس از حمله این کشور به اوکراین، ضربه سختی را به سیستم مالی مسکو وارد کرده و ارزش روبل را بیش از ۳۰ درصد کاهش داده است اما واحد پول چین (یوان یا رنمینبی) نزدیکترین متحد استراتژیک روسیه و شریک تجاری اصلی روسیه، به طور آشکار ثابت مانده است.

واحد پول چین از زمان آغاز تهاجم روسیه تکان نخورده است و حتی به بالاترین حد چهار ساله خود یعنی حدود ۶.۳۱ Rmb در برابر دلار رسید.

ثبات نسبی یوآن به این صحبت ها دامن زده است که این ارز می تواند به یک دارایی مورد توجه ​​تبدیل شود و سرمایه ها را در برابر آشفتگی های ژئوپلیتیکی که بازارهای سراسر جهان را متلاطم کرده است محافظت کند. این امر باعث تحکیم بیش از ۲۰ سال تلاش پکن برای جهانی سازی پول خود از طریق افزایش استفاده از آن در تجارت خارجی و به عنوان ذخیره ارزش در امور مالی بین المللی خواهد شد.

«کلوین لاو» اقتصاددان ارشد چین بزرگ در استاندارد چارترد، عنوان داشت: ما در مرحله ای هستیم که بازار دیگر در مواقع پراسترس به رنمینبی به عنوان یک ارز بسیار سوداگرانه نگاه نمی کند.

تاثیرپذیری دلار و سیستم مالی جهان

استفاده گسترده‌تر از رنمینبی در سراسر جهان، از نظر تئوری، درهم شکستن چیزی که چین تسلط آمریکا و غرب در پرداخت‌ها و امور مالی جهانی می‌داند را آسان‌تر می‌کند. آمریکا از این سلطه در روزهای اخیر برای مجازات روسیه استفاده می کند.

نشانه‌هایی از پیشرفت وجود دارد: در ماه‌های اخیر، ارز چین سرانجام ین ژاپن را در رتبه‌بندی پرداخت‌های بین‌المللی سوئیفت پشت سرگذاشت و برای اولین بار در جایگاه چهارم قرار گرفت. در همین حال، شاخص جهانی شدن رنمینبی که توسط استاندارد چارترد منتشر شد، نشان داد که جایگاه جهانی آن به بالاترین حد خود رسیده است.

اما جاه طلبی واقعی چین فراتر از وابستگی به زیرساخت های مالی تحت کنترل غرب مانند سوئیفت است که روسیه تا حدی از آن منزوی شده است. به همین دلیل است که چین سال‌ها صرف ایجاد سیستم پرداخت‌های بین‌بانکی برون مرزی خود (Cips) کرد و پرداخت‌های آن در سال ۲۰۲۰ حدود ۲۰ درصد افزایش یافت و به ۴۵.۲ تریلیون یوان (۷.۱ تریلیون دلار) رسید.

Cips حدود ۱۲۰۰ مؤسسه عضو در ۱۰۰ کشور دارد و در مقایسه با سوئیفت که حدود ۱۱۰۰۰ عضو دارد در پرداخت های بین المللی نسبتاً وزنه کوچکتری است. اما سیستم تسویه روسیه توسعه بسیار کمتری دارد و حدود ۳۳۰ موسسه را در بازارهای بسیار کوچکتری از جمله کوبا، ارمنستان، قزاقستان و ایران تحت پوشش دارد.

رسانه‌های چینی فرصت به دست آمده ناشی از محرومیت روسیه از سوئیفت را مغتنم می شمرند. خبرگزاری دولتی شین‌هوا خاطرنشان کرده است که با توجه به استفاده محدود از سیستم تسویه حساب داخلی روسیه موسسات مالی روسی که از سویفت خارج شده‌اند ممکن است مجبور شوند در Cips چین شرکت کنند.

از آنجایی که شبکه‌های پرداخت ویزا، مسترکارت و امریکن اکسپرس برنامه‌ خود را برای تعلیق فعالیت‌ها در روسیه اعلام کرده‌اند، بسیاری از بانک‌های این کشور نیز امکان صدور کارت‌های دارای نشان مشترک مرتبط با سیستم‌های پرداخت بین‌المللی Mir روسیه و چین را دارند.

«بنجامین کوهن» یکی از کارشناسان کهنه کار در روابط پولی بین‌الملل اعتقاد دارد شکی نیست تحریم‌ها علیه روسیه باعث تشویق بیشتر کشورهایی مانند ایران، کره شمالی و ونزوئلا به دور شدن از دلار می‌شود.

کوهن تاکید دارد: «هر بار که ایالات متحده و متحدانش دسترسی به دلار را به عنوان یک سلاح تبدیل می‌کنند، انگیزه بیشتری برای چینی‌ها ایجاد می‌کنند تا در نقطه‌ای از آن سود ببرند». این به راهبرد گرگ چینی در رابطه با هژمونی دلار آمریکا مربوط نیست، بلکه بیشتر به وجود موریانه در ساختار مورد نظر آمریکا شبیه است.

این تحولات با جاه طلبی های دیرینه چین سازگار است. «اسوار پراساد» اقتصاددان و رئیس سابق بخش چین صندوق بین‌المللی پول، می گوید: رویدادهای چند روز گذشته به کشورها و مؤسساتی که می‌خواهند سیستم مالی بین‌المللی مبتنی بر دلار را دور بزنند، کمک می‌کند.

چرا چین می خواهد رنمینبی را بین المللی کند؟

تمایل پکن برای ارز جهانی همتراز با دلار، به ده‌ها سال قبل باز می گردد، اما در اوایل دهه ۲۰۱۰، زمانی که تحریم‌های آمریکا بر ایران آسیب‌پذیری چین را در برابر مجازات‌های مالی سیستماتیک قدرت‌های غربی برجسته کرد، این نگاه دوباره تقویت شد.

چین Cips را به عنوان یک رقیب مبتنی بر رنمینبی برای سوئیفت در سال ۲۰۱۵، پس از تحریم روسیه به دلیل تهاجم به کریمه، راه اندازی کرد.

«بروس پانگ» سرپرست تحقیقات در موسسه China Renaissance اعتقاد دارد درست پس از بحران کریمه، چین سرعت بین‌المللی شدن رنمینبی را تسریع کرد.

این امر در سال ۲۰۱۵  یعنی زمانی که کاهش یکباره ارزش رنمینبی توسط بانک مرکزی چین باعث فرار سرمایه بی سابقه و کاهش طولانی مدت ارز شد، نتیجه معکوس داشت. این شکست تنها وقتی پایان یافت که پکن کنترل های سرمایه ای سختی را از آن زمان به بعد، وضع کرد.

«تامی وو» اقتصاددان ارشد چین در آکسفورد اکونومیکس، بر این باور است که پکن از اشتباهات خود درس گرفته است، اما پس از تحریم‌های اخیر علیه روسیه، فشار مجددی را برای تقویت نقش جهانی ارز خود احساس می کند. اکنون پکن احساس فوریت بیشتری می کند اما آنها هنوز باید نسبت به آنچه در گذشته اتفاق افتاده و آنچه که واقعاً می توانند انجام دهند، دقت داشته باشند.

ارز چینی ، ۱۳ درصد ذخایر  روسیه

از زمان تهاجم روسیه به اوکراین، چین از جمله اقتصادهای پیشرو جهانی بود که از اجرای تحریم ها یا حتی انتقاد مستقیم از مسکو پرهیز کرد روابط صمیمانه چین و روسیه در هر دو طرف اهمیت داشته است.

روسیه یک تامین کننده مهم نفت و گاز طبیعی برای چین است و مسکو و پکن از سال ۲۰۱۴ پس از بحران کریمه، حذف دلار آمریکا از شهرک های تجاری خود در اولویت قرار داده اند. بانک‌های مرکزی دو کشور در آن سال قرارداد سوآپ ارزی را امضا کردند و به تازگی به مبلغ ۱۵۰ میلیارد رنمینبی تمدید شد.

بنا بر اعلام بانک مرکزی روسیه، تا سه ماهه اول سال ۲۰۲۰، سهم دلار آمریکا از تجارت چین و روسیه برای اولین بار به زیر ۵۰ درصد رسید، در حالی که مجموع سهم روبل و رنمینبی از تسویه حساب ها به حدود یک چهارم افزایش یافته بود.

این مبلغی بزرگ و رو به رشد است. بر اساس آمار گمرک چین، تجارت دوجانبه در سال گذشته بیش از یک سوم افزایش یافت و به حدود ۱۵۰ میلیارد دلار رسید. در ماه فوریه، دو کشور در جریان حضور پوتین در بازی‌ های المپیک زمستانی در پکن قراردادهای نفت و گاز جدید به ارزش بیش از ۱۱۷ میلیارد دلار را امضا کردند تا مجموع این قراردادها به ۲۵۰ میلیارد دلار افزایش دهند.

رنمینبی همچنین بخش بزرگی از ذخایر خارجی روسیه را تشکیل می دهد این موضوع تا حدی به لطف توافقنامه ۲۰۱۹ است که به چین اجازه می دهد گاز روسیه را به ارز خود خریداری کند. گزارش ژانویه بانک مرکزی روسیه نشان داد که میزان رنمینبی به ارزش ۷۳ میلیارد دلار معادل ۱۳ درصد از کل ذخایر است.

چین تا کجا از روسیه حمایت می کند؟

تحلیلگران می گویند دامنه تحریم های روسیه می تواند به چین اجازه دهد تا از زیرساخت های پرداخت مبتنی بر رنمینبی خود برای کمک به دور زدن اقداماتی که به منظور قطع  رابطه مسکو با منابع مالی جهانی استفاده کند.

وو اعتقاد دارد بعید است بانک های بین المللی چینی به کمک روسیه بشتابند، اما اعتبار دهندگان داخلی کوچکتر که به منابع مالی غرب و دلار متکی نیستند، می توانند خدمات رنمینبی ارائه دهند. همچنین موسسات روسی می توانند تراکنش های جهانی را از طریق بانک های دولتی بزرگ چین هدایت کنند.

با این حال، نگرانی‌ها در مورد اقدامات تلافی جویانه شدید کشورهای غربی - از جمله تحریم‌ها علیه خود چین - به طور جدی توانایی موسسات مالی چین را برای ارائه حمایت اساسی‌ تر از روسیه محدود می‌کند. به همین دلیل بود که موسسات مالی برتر چین از تحریم‌های قبلی آمریکا علیه ایران و روسیه تبعیت می کردند. چین باید سرعت انجام این کار را به دقت مدیریت کند و هیچ بهانه ای برای تحریم و ممنوعیت به کشورهای غربی ندهد.

پایان/