به گزارش تحریریه، در روزهای اخیر، سفر «سیدابراهیم رئیسی»رئیس‌جمهوری کشورمان به روسیه که به احتمال زیاد در همین روزهای آغازین سال ۲۰۲۲ انجام خواهد گرفت، به موضوع مورد توجه محافل رسانه‌ای تبدیل شده‌است.

از نگاه ناظران، محور مذاکرات ایران و روسیه در این سفر توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی خواهد بود و رسانه‌های روسیه نیز از نهایی شدن قرارداد «سند همکاری ۲۰ ساله» میان دو کشور خبر داده‌اند؛ موضوعی که پیشتر نیز از تریبون‌های مختلف در ایران مطرح شده‌بود.

روز بیستم آذرماه، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه کشورمان اعلام کرد که سند همکاری ۲۰ ساله با روسیه آماده شده و این سند نیز شبیه «سند ۲۵ ساله همکاری ایران و چین» خواهد بود که ۷ فروردین امسال میان دو کشور امضا شد.

همچنین «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح نیز ۲۸ مهر ماه در مصاحبه با شبکه تلویزیونی «روسیه-۲۴» گفته بود که ایران و روسیه در حال برنامه‌ریزی برای انعقاد قراردادی هستند که شامل همکاری نظامی، خرید تسلیحات و مبارزه با تروریسم است.

تا کنون جزییات زیادی از این قرارداد ۲۰ ساله رسانه‌ای نشده و ناظران از این جهت توافق با روسیه را سند راهبردی با چین مقایسه می‌کنند؛ سندی که نبود شفافیت و اطلاع‌رسانی رسمی درباره جزییات آن به بهانه ای برای منتقدان دولت تبدیل شده‌است.

از نگاه این طیف، امضای سند همکاری با چین و تلاش برای امضای سند همکاری با روسیه در چارچوب سیاست «نگاه به شرق» دنبال می‌شود که در سال‌های اخیر و به ویژه در دولت سیزدهم از سوی کلیت نظام پیگیری می‌شود.

بی‌اعتمادی به غرب و ضرورت فاصله گرفتن از این پهنه جغرافیایی را می‌توان در جریان سخنان رهبر انقلاب در اخرین دیدار با تیم دولت روحانی مشاهده‌ کرد. رهبری در این دیدار با تاکید بر «بی‌اعتمادی به غرب»، گفت: «در این دولت معلوم شد که اعتماد به غرب جواب نمی‌دهد». ایشان افزودند: «هرجا که کارها را منوط به غرب و مذاکره با آن و آمریکا کردید، ناموفق بودید».

نکته مهمتر به همزمانی این سفر رئیسی با مذاکرات وین برمی‌گردد و این پرسش به ذهن می‎‌رسد که دیدار روسای جمهور ایران و روسیه همزمان با از سرگیری مذاکرات هسته‌ای چه پیام‌هایی به همراه دارد؟

ذکر این نکته لازم است که در روزها و هفته‌های اخیر، برخی مواضع دیپلمات‌های روسیه تداعی کننده فشار روسیه بر ایران بوده‌است. از فایل افشاگرانه و جنجالی ظریف در مورد نقش مخرب روسیه در مذاکرات که بگذریم، حدود سه هفته پیش شاهد طرح عجیب «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین بودیم.

اولیانوف روز دوشنبه ۲۲ آذر (۱۳ دسامبر) در مصاحبه با خبرگزاری روسی «تاس» گفت که «مذاکرات احیای برجام درحال پیشرفت است اما به کندی پیش می‌رود و یکی از مشکلات حاد آن سانتریفیوژهای پیشرفته غنی‌سازی اورانیوم در سایت‌های هسته‌ای ایران است.»

وی ادامه داد:سانتریفیوژهای غنی‌سازی ایران یا باید از بین برده شود، یا به خارج از کشور منتقل شود یا در انباری تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران نگهداری شود.

همچنین در روزهای اخیر همزمان با مذاکرات دور هشتم در وین که دیپلمات‌های ایران از پذیرش ۲ سند ارائه شده کشورمان خبر داده‌اند اما اولیانوف در گفت‌وگو با «فارین پالیسی» ادعایی کاملا وارونه را مطرح و اظهار کرد که چین و روسیه، «ایران را متقاعد کردند که از برخی مواضع و خواسته‌های حداکثری خود عقب‌نشینی کند.»

نماینده روسیه در مذاکرات احیای برجام در وین افزود: «ایرانی‌ها موافقت کردند که مذاکرات را بر اساس پیش‌نویسی که در بهار گذشته توسط دولت قبلی ایران تنظیم شده بود، آغاز کنند». منظور از پیش‌نویس بهار همان سند ۲۰ ژوئیه (۳۰ خرداد) است که ششمین و به عبارتی آخرین دور مذاکرات در دولت روحانی به شمار می‌رفت.

با همه این تفاسیر و بدبینی به سیاست‌های روسی اما تهران از نزدیک شدن به مسکو چند هدف مشخص را دنبال می‌کند؛ اهدافی همچون خنثی‌سازی تحریم‌های غرب و نیز استفاده از کارت وتوی روسیه در شورای امنیت در صورت ارجاع پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل متحد.

پایان/