به گزارش تحریریه، مرکز بررسی ها و پژوهش های «الناطور» اردن در گزارش خود درباره افزایش تنش ها بر سر انرژی در منطقه شرق مدیترانه نوشت، آمریکا ماه گذشته یک توافق را با یونان امضا کرد که به موجب آن شمار نیروهای آمریکا در پایگاهش در یونان افزایش خواهد یافت. طرف های آمریکایی که از حمایت لابی اسرائیلی برخوردارند خواستار انتقال مقر فرماندهی ناوگان ششم این کشور از اسپانیا به جزیره کرت یونان هستند. 

افزایش توجه نظامی آمریکا به یونان بیانگر افزایش جایگاه راهبردی منطقه شرق مدیترانه است که دارای ثروت های نفتی و گازی جذابی برای قدرت های بزرگ است. این قدرت ها تلاش می کنند سهمی را در این ثروت ها داشته باشند. این در حالی است که قدرت های بزرگ منطقه ای از جمله ایران و ترکیه هم به طور مستقیم و غیر مستقیم تلاش می کنند خود را به عنوان یک بازیگر اساسی مطرح کنند. 

منطقه شرق مدیترانه که در وسط قاره های آسیا، اروپا و آفریقا قرار دارد دارای اهمیت راهبردی است. اکتشاف منابع گازی در این منطقه هم بر دامنه اهمیت آن برای قدرت های منطقه ای و فرامنطقه ای افزوده است. قدرت های غربی این منطقه را برای ناتو نیز بسیار مهم می دانند و تلاش می کنند با دسترسی به منابع گازی این منطقه خود را از چالش تکیه بر گاز روسیه رهایی بخشند. 

اندیشکده اردنی افزود: موضوع ترسیم مرزهای دریایی میان کشورهای خاورمیانه به یک موضوع اساسی تبدیل شده تا شرکت های نفتی بتوانند کار استخراج و تولید نفت و گاز را ادامه دهند. طی دو سال اخیر دامنه تنش میان نیروهای دریای ترکیه و قبرس و یونان افزایش یافته است. مصر و رژیم اسرائیل هم در حال تقویت نیروی دریایی خود هستند تا برای حمایت از سکوهای اکتشاف گاز قدرت داشته باشند. پیوستن آمریکا و اتحادیه اروپا به مجمع گاز مدیترانه شرقی به عنوان عضو ناظر، نشان دهنده اهمیتی است که آنها برای نقش آینده این مجمع به عنوان منبع اصلی گاز برای قاره اروپا قائل هستند.

این موضوعی است که روسیه را که اکنون بازار گاز اروپا را در انحصار خود در آورده نگران کرده است. مسکو از طریق پایگاه دریایی طرطوس که با پایگاه هوایی حمیمیم پشتیبانی می شود حضور خود را در شرق مدیترانه تقویت کرده است. نیروهای روسیه به نظام سوریه کمک می کنند تا از سرزمین های سوریه محافظت کند. همچنین روسیه در حال کار بر روی امضای توافقنامه هایی با نظام دمشق برای اکتشاف نفت و گاز در قلمروی  سوریه و در مناطق اقتصادی این کشور است. لوله های گاز مصر از سرزمین های سوریه به اردن رسیده است. اما این لوله ها آنگونه که انتظار می رفت به ترکیه و از آنجا به اروپا متصل نشده است.

اکنون هم با وجود تغییرات ژپوپلتیکی و بازگشت جنگ سرد میان آمریکا و روسیه و چین امکان رسیدن این لوله ها به ترکیه و اروپا اندک است. حضور نظامی روسیه در سرزمین های سوریه سبب می شود که مسکو گازهایی که از طریق سرزمین های سوریه راهی اروپا همی شوند را نیز در کنترل خود داشته باشد. 

اندیشکده اردنی در بخش پایانی گزارش خود آورد، ایران هم تلاش می کند از طریق حزب الله به عنوان همپیمان خود نقش و سهمی را در گاز منطقه شرق مدیترانه داشته باشد. حزب الله در دولت لبنان نقش اساسی دارد. احزاب شیعیه لبنان در موضوع ترسیم مرزهای دریایی لبنان با رژیم اسرائیل نقش اساسی بازی می کنند و از دیدگاهی عملگرایانه برخوردرا هستند. باید اشاره شود که وزارت انرژی سهم حزب الله و جریان آزاد ملی به عنوان همپیمان این گروه است و این موضوع سبب می شود روسیه بخشی از قراردادهای استخراج و انبار نفت و گاز در لبنان را هم از آن خود کند.

پایان/