به گزارش تحریریه، یکی از راهکارهای موثر در امنیت غذایی کشورها، کشاورزی شهری و استفاده از ظرفیت شهرها برای تأمین غذا است؛ این راهکار که دارای مزایای متعددی از جمله کاهش سیل، کاهش فقر، کاهش آلودگی صوتی و هوا و غیره است در سال های اخیر در کشورهای مختلف دنیا مورد توجه قرار گرفته است؛ به طوری که در حال حاضر طبق آمارهای سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، به‌طور میانگین حدود ۱۵ درصد از محصولات کشاورزی جهان در مناطق شهری تولید شده‌اند و مزارع شهری توانسته‌اند پاسخگوی نیاز حدود ۷۰۰ میلیون نفر از شهرنشینان (معادل یک‌چهارم کل جمعیت شهرنشینان در جهان) باشند.

نمونه های متعددی برای کشاورزی شهری در دنیا می توان بدان اشاره کرد که در این گزارش به برخی از نمونه ها می پردازیم:

انگلستان (لندن)

اولین مرکز کشاورزی شهری در لندن به اسم مزرعه فروشگاه دالستون احداث شد. این مرکز مدعی ارائه کشاورزی در مقیاس کوچک، ایجاد اشتغال و احداث واحدهای رستوران و کافه برای ساکنان منطقه است. موسسه مزارعه فروشگاه دالستون که در سال 2011 با طراحی زیست محیطی اجتماعی تاسیس شد، نمونه ای منحصر بفرد از کشاورزی شهری است. هدف این پروژه نه تنها تهیه غذا برای ساکنان شهر بلکه اثبات این امر است که حتی بدون داشتن زمینی بزرگ نیز می توان به کشاورزی پرداخت. در این سیستم مزرعه ای به وسعت 3 هزار متر مربع روی سقف ساختمان ساخته شده است که هدف از این کار، کاشت سبزیجات و پرورش ماهی به شیوه ای سازگار با میحط زیست و بدون ضایعات و کاهش فاصله مزرعه تا محل محصرف است.

ایالات متحده آمریکا

مزرعه غذا، مزرعه ای شهری است که در محلی منحصر بفرد ساخته شده و خدمات کشاورزی با حمایت اجتماعی را ارائه می کند که مواد غذایی بهتر و فرصت های اقتصادی خوبی را برای مردم محل فراهم می کند. نوح لینک و آلکس برایان شرکتی را در سال 2011 تاسیس کردند تا یک مدرسه ابتدایی قدیمی در دیترویت را به مزرعه ای سرزنده تبدیل کنند. هدف آنها، یافتن جایگزینی برای سیستم تامین غذا توسط شرکت های بزرگ بود. مزرعه غذا چیزی را تولید می کند که اجتماع محلی می خواهد. از محصولات محبوب این مزرعه می توان به سبزی های سالاد و توت اشاره کرد. مزرعه غذا با ایجاد سیستم های جدید آکواپونیک (استفاده از فضولات حیوانی به عنوان کود) به منظور پرورش ماهی هایی مثل گربه ماهی و بلوگیل و همنین جمع آوری و فروش تخم مرغ و تخم اردک در حال گسترش فعالیت های خود است.

همچنین در شهر نوآرک واقع در ایالت نیوجرسی آمریکا زمینی که در گذشته محل فعالیت یک کارخانه تولید فولاد بوده است، امروز به یک مزرعه شهری به وسعت بیش از ۶۴۰۰ مترمربع تبدیل شده است؛ مزرعه‌ای که در حال حاضر بزرگترین مزرعه شهری جهان به شمار می‌رود.

کوبا

دولت کوبا پس از سقوط شوروی و حذف کمک های کشاورزی، مردم را به کشاورزی شهری ترغیب کرد، به این ترتیب در سال 1977 توانست 21 هزار تن سبزی تولید کند و این رقم در سال 2005 به حدود 28 هزار تن رسید و این به معنای حرکت به سوی محیط زیستی پایدار از طریق کاهش فشار طبیعت بود.

در کشور کوبا نظام منسجمی از مزارع ارگانیک شهری (موسوم به ارگانوپونیکس) وجود دارد که علاوه بر تأمین محصولات ارگانیک برای شهرنشینان، به بهبود محله‌ها و زیباسازی فضای شهری نیز کمک نموده و تعداد زیادی شغل نیز ایجاد می‌کند. در کوبا بیش از ۷۰۰۰ مزرعه و باغچه ارگانیک شهری ایجاد شده است که حدود ۲۰۰ قطعه از آنها در پایتخت این کشور یعنی هاوانا واقع شده‌اند. شهر هاوانا با دارا بودن بیش از ۳۵ هزار هکتار باغچه و مزرعه ارگانیک شهری، حدود ۹۰ درصد از نیازهای ساکنان خود به میوه و سبزیجات را تأمین می‌کند. در حال حاضر مزارع و باغچه‌های شهری و پیرامونی هاوانا برای حدود ۱۱۷ هزار نفر مستقیماً شغل ایجاد نموده و معیشت ۱۵۰ هزار خانوار کم‌درآمد را تأمین می‌کنند.

جمهوری دمکراتیک کنگو

در جمهوری دمکراتیک کنگو با کمک فائو، طرح پشتیبانی از توسعه باغبانی شهری و پیرامون شهری به اجرا شده است که این طرح دستاوردهای متعددی را به دنبال داشته است که از جمله این دستاوردها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

900 هکتار از اراضی به طور قانونی برای فعالیت های مربوط به کشاورزی شهری محافظت و مستند شده است.

زیرساخت ها و تجهیزات برای اطمینان از آبیاری و زهکشی 1500 هکتار در نظر گرفته شده است.

45 هزار شغل مستقیم و 225 هزار شغل غیر مستقیم ایجاد شده است.

افزون بر این، زمینه سازمانی با ایجاد خدمات ملی باغبانی شهری و پیرامون شهری با عنوان «سناهاپ»، با پشتیبانی فنی ارائه شده توسط خدمات باغبانی شهرداری تقویت شده است. همچنین مکان هایی برای جمع آوری و فروش محصولات تولید شده در 12 محله احداث شده است.

فیلیپین

در شهر بندری گاکایان در کشور فیلیپین، حدود ۹ درصد از جمعیت فعال اقتصادی به کشاورزی اشتغال دارند. حدود ۱۳۰۰۰ کشاورز در زمین‌های اطراف این شهر مشغول کار و تلاش هستند، ۴۰ درصد از خانوارها برای خود باغچه خانگی دارند و ۷۰ درصد از ماهی مصرفی شهروندان، در خود شهر تولید می‌شود.

هندوستان

در شهر بمبئی هند نیز اخیراً یک انجمن کشاورزی عمودی –کشت گیاهان در گلخانه ساختمان‌های بلند و یا فضاهایی که به‌طور عمودی در این ساختمان‌ها تعبیه شده- با هدف ترویج کشاورزی عمودی و هواکشت (aeroponics) راه‌اندازی شده است. هواکشت یا ایروپونیکس شیوه‌ای از کشت است که در آن گیاهان به خاک و نور خورشید احتیاج ندارند (به جای نور خورشید از لامپ‌های ال‌ای‌دی استفاده می‌شود) و مصرف آب آنها نیز در قیاس با روش متعارف تقریباً ۹۵ درصد کمتر است. شرکت‌های ساختمانی، افراد فعال در حوزه املاک و مستغلات، صنایع غذایی، صاحبان گلخانه‌ها و نیز شرکت‌ها و بانک‌هایی که دارای ساختمان‌های بلند با فضای وسیع در پشت‌بام آنها هستند، ازجمله گروههای هدف برای انجمن کشاورزی عمودی به شمار می‌روند.

بنگلادش

بخش قابل‌توجهی از فضای شهری و مساحت پیرامونی شهر داکا، پایتخت بنگلادش، نیز به کشاورزی شهری اختصاص یافته است. به‌عنوان‌مثال، ۳۸ درصد از زمین‌های قابل‌دسترس در محله تجاری تاجگاون واقع در مرکز داکا را زمین‌های کشاورزی تشکیل می‌دهند. علاوه بر این، مساحتی معادل ۱۰ کیلومترمربع از فضای پشت‌بام خانه‌ها در شهر داکا بلااستفاده مانده است که می‌توان از این فضا برای توسعه کشاورزی شهری استفاده کرد.

پایان/