به گزارش تحریریه، دولت سیزدهم در شرایطی سکان اداره امور اجرایی کشور را به دست گرفته که جمهوری اسلامی ایران در محیط پیرامون منطقه و بین الملل با یکسری مشکلات و مسائلی مواجه است؛ مشکلاتی که برای برون رفت از آن و دستیابی به موقعیت مطلوب، نیازمند تصمیمات کارشناسانه و حرفه ای در تیم دیپلماسی است.

مذاکرات ناتمام هسته ای را می توان مهمترین چالش دولت جدید ایران در حوزه سیاست خارجی دانست؛ مذاکراتی که بعد از برگزاری ۶ دور گفت وگو در وین راه به جایی نبرده و سرنوشت آن به دور بعدی گفت وگوها محول شده است. از نگاه ناظران حتی در صورت بازگشت ایران و طرف های مقابل پای میز مذاکره، این مذاکرات به راحتی پیش نخواهد رفت و با موانعی جدی رو به رو خواهد بود.

نگاهی به گزارش اخیر آژانس بین المللی انرژی اتمی و متعاقب آن، بیانیه تروئیکای اروپا در خصوص نگرانی از توسعه برنامه غنی سازی ایران از این پیچیدگی نشان دارد. بر پایه این گزارش که به تازگی از سوی «رویترز» منتشر شده، ایران یک آبشار جدید از سانتریفیوژهای پیشرفته برای غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصدی راه‌اندازی کرده است.

به ادعای آژانس، اکنون ایران به غیر از آبشار ۱۶۴ تایی از سانتریفیوژهای نوع «آی‌آر۶»، یک آبشار جدید ۱۵۳ تایی از سانتریفیوژهای نوع «آی‌آر۴» در نطنز راه‌اندازی کرده است. ضمن اینکه در گزارش آژانس بین‌المللی آمده است که ایران  ۲۰۰ گرم اورانیوم فلزی با غنای ۲۰ درصد تولید کرده است.

بی تردید در صورت تداوم این روند و در مقابل، اصرار طرف غربی بر ماندگاری تحریم ها، دستیابی به توافق دست کم در کوتاه مدت میسر نخواهد شد. بنابراین لازمه حل این مشکل، بازگشت بی کم و کاست آمریکا به برجام و لغو تمامی تحریم های هسته ای است تا ایران نیز بنا به اصل «بازگشت پذیری» به تعهدات برجامی خود بازگردد.

مساله مهم دیگر که پیش روی دولت رئیسی در حوزه سیاست خارجی قرار دارد، مساله روابط با طالبان است؛ گروهی که در روزهای اخیر کشور افغانستان را به تصرف خود در آورده است که البته به این مقوله بیشتر باید از دریچه سیاسی – امنیتی نگاه کرد. بی تردید در صورت تندروی و خطرآفرینی این گروه در مرزهای ایران، تنش بین تهران و کابل را شاهد خواهیم بود.

در حال حاضر اما شرایط به نحو دیگری رقم خورده و خطری مناسبات دو کشور را تهدید نمی کند. ایران گفت وگوهای بین الافغانی را یگانه راه برون رفت افغانستان از این شرایط می داند و پیشتر نیز تهران محل مذاکرات گروه طالبان و مقامات رسمی افغان بود. بنابراین طالبان با ادامه رفتار و عملکرد خود مسیر روابط با تهران را تعیین خواهند کرد.

سومین مساله مهم در دولت رئیسی که در این برهه اهمیتی فزاینده ای یافته، نوع برخورد و مواجهه با کشورهای عربی منطقه به ویژه عربستان سعودی است. تهران و ریاض بعد از شکست ترامپ مسیر تنش زدایی را در پیش گرفته اند؛ مسیری که به چند دور مذاکرات محرمانه در کشورهای منطقه منتهی شده است.

در دولت رئیسی اما آل سعود با احتیاط بیشتری برای ترمیم مناسبات با تهران قدم برمی دارد و بعد از پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری ایران، وزیر خارجه عربستان تاکید کرد «مبنای قضاوت ریاض درباره دولت رئیسی عملکرد آن خواهد بود، اگرچه این آیت‌الله خامنه‌ای است که حرف آخر را می زند.»

به تازگی «ایرج مسجدی» سفیر ایران در عراق تایید کرده که مذاکره بین ایران و عربستان سعودی که به میزبانی عراق در جریان بود به دلیل تغییر دولت در ایران متوقف شده است. اگرچه تحلیلگران رویکرد پادشاه عربستان به مذاکره با ایران را تاکتیکی و تنها در راستای حل آبرومندانه موضوع یمن و خروج از باتلاق جنگ در این کشور می بینند اما در هر صورت از نگاه ناظران به دلیل اهمیت کشورهای منطقه در راهبرد سیاست خارجی دولت رئیسی، افق مناسبات تهران و ریاض همچنان روشن است به ویژه اینکه تعهدگریزی ها و جنگ طلبی های کشورهای غربی، تمایل دولت جدید ایران را به تقویت و توسعه مناسبات با کشورهای همجوار و منطقه افزایش داده است.

پایان/