به گزارش تحریریه، در بخشی از این گزارش ۲۱۳ صفحه‌ای مشتمل بر چهار بند به همراه چند پیوست که روز دوشنبه ۲۱ تیرماه در اختیار کمیسیون کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس قرار گرفت، ظریف با شرح جزییاتی از مذاکرات وین درباره احیای برجام ابراز امیدواری کرد «آن‌چه تاکنون امکان تحقق آن فراهم شده در دولت رئیسی تکمیل شود».

براساس قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» که پس از توافق وین در مجلس به تصویب رسید، وزیر امور خارجه ایران باید روند اجرای توافقنامه را هر سه ماه یک بار به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی گزارش دهد.

پیشتر نشانه هایی از بن بست در مذاکرات به چشم می خورد که باعث شد ناظران محول شدن مذاکرات به دولت بعد را محتمل بدانند. «علی ربیعی» سخنگوی دولت روز سه شنبه یکم تیرماه با بیان اینکه «مذاکرات احیای برجام ارتباطی به سیاست داخلی و نتایج انتخابات ندارد»، اعلام کرده بود: اگر تا زمان باقی‌مانده از دولت حسن روحانی، توافقی حاصل نشود، دولت ابراهیم رئیسی عهده‌دار گفت‌وگوها خواهد شد.

برخلاف اظهارات ربیعی که در آن عنصر «قطعیت» به چشم نمی خورد اما مواضع «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای آب پاکی را روی دستان مذاکره کنندگان ریخت و  در مصاحبه‌ روز چهارشنبه ۲۶ خرداد خود با روزنامه ایتالیایی «لارپوبلیکا» تاکید کرد «برای احیای توافق هسته‌ای با ایران باید منتظر تشکیل دولت جدید در این کشور بود.»

یکی از مهمترین دلایل به ثمر نرسیدن توافق در ۶ دور از مذاکرات وین، اختلافات روزافزون ایران و آژانس بود که هر روز بر دامنه آن افزوده می شد. این اختلافات تا جایی پیش رفت که تهران به ترتیب تصمیم به عدم تمدید مهلت تفاهم‌نامه فنی با آژانس، تهدید به پاک کردن فیلم‌ها و اطلاعات ضبط شده توسط دوربین‌های آژانس از سایت‌های هسته‌ای و در مرحله تصمیم به تولید اورانیوم فلزی با خلوص ۲۰ درصد گرفت.

البته این اقدامات کاهنده ایران واکنشی به اصرار طرف آمریکایی بر ماندگاری تحریم ها بود. در گزارش ارسالی ظریف به مجلس تاکید شده است بر اساس چهارچوبی که در مذاکرات وین به دست آمده، بیش از هزار شخص حقیقی و حقوقی (فرد، نهاد، کشتی و هواپیما) از فهرست تحریم‌های آمریکا خارج می‌شوند. در مذاکرات اخیر یکی از موانع اصلی به لیست از تحریم های ترامپ مربوط می شد که نام ۱۶۰۰ فرد و نهاد ایرانی در آن گنجانده شده بود. پیشتر گزارش ها از موافقت آمریکا با لغو ۸۰۰ مورد تحریم حکایت می کردند.

لازم به ذکر است که «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری قبلی آمریکا با گنجاندن نام افراد و نهادهای مرتبط با ایران در لیست تحریم های غیرهسته ای با موضوعات حقوق بشری، موشکی، تروریستی برای دولت بعدی برنامه داشت تا از بازگشت دولت بعدی آمریکا به برجام ممانعت به عمل آورد.

تحریم سپاه و بیت رهبری نیز با همین هدف صورت گرفت اما گویی در مذاکرات اخیر آمریکا با لغوآنها موافقت کرده است. در بخش سیزدهم گزارش وزارت خارجه از «لغو تمام تحریم‌های موضوعی علیه اقتصاد ایران»، «لغو تحریم علیه دفتر رهبر ایران» و «ابطال شناسایی سپاه پاسداران به عنوان سازمان تروریستی» به عنوان توافق محتمل برای رفع تحریم‌های آمریکا اشاره شده است.

از نگاه ناظران ادامه مذاکرات در دولت بعدی ایران نیز دشواری های خاص خود را دارد؛ این قضیه از آنجا پیچیده تر می شود که به تازگی برخی نمایندگان مجلس در پی تصویب طرحی برآمدند که بر پایه آن هر گونه شروع به مذاکره یا مذاکره ایران با آمریکا، بدون اجازه و تصویب مجلس ممنوع ‌شود. بنابراین در صورت پافشاری آمریکا بر تحریم و اصرار غرب بر همکاری یکسویه تهران و آژانس، امید به احیای برجام بیش از پیش رنگ  خواهد باخت.

پایان/