به گزارش تحریریه، در روزهای گذشته یکی از موضوعات مهمی که خبرساز شده، عدم تمدید توافق بین دولت ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی است؛ توافقی که عمر آن روز سوم تیرماه به سرآمد اما ایران با هدف فشار بر غرب و در واکنش به تعهدگریزی طرف های مقابل از امضای آن خودداری کرد.

این توافق برای اولین اسفندماه سال گذشته تولد یافت و عمر آن سه ماه تعریف شد به امید آنکه در این مدت، تحریم های آمریکا به دلیل تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» در مجلس لغو شود. پس از اتمام این فرجه سه ماهه، توافق برای یک ماه دیگر تمدید شد ولی متاسفانه در این مدت نیز احیای برجام و لغو تحریم ها میسر نشد.

برخی تحلیلگران موعدهای مقرر در توافق را بی ارتباط با انتخابات ایران نمی دانستند. عمر توافق اولیه دولت و آژانس سه ماه بود که از اسفندماه آغاز شد و تا اوایل خردادماه یعنی ماه آغاز رقابت های انتخاباتی را دربرمی گرفت. از آنجا که انتخابات ۲۸ خرداد برگزار می شد بنابراین دولت توافق با آژانس را به مدت یک ماه دیگر تمدید کرد به آن امید که تا زمان آغاز رای گیری به نتیجه برسد.

عدم لغو تحریم ها در این بازه زمانی و برگزار شدن انتخاباتی که «ابراهیم رییسی» برنده نهایی آن بود، دیگر برای دولت اهمیت سیاسی و انتخاباتی خود را از دست داده در نتیجه سوم تیرماه برای نخستین بار شاهد تمدید توافق نبودیم. «علی ربیعی» سخنگوی دولت روز سه‌شنبه هشتم تیر از احتمال موکول شدن ادامه مذاکرات برجام به دولت آینده در صورت به نتیجه نرسیدن در زمان باقی‌مانده دولت دوازدهم خبر داد. وی رسیدن به هرگونه توافق را مشروط به برداشتن همه تحریم‌ها دانست، و گفت:‌ اگر در مورد همه موضوعات در دستورکار مذاکرات توافق حاصل نشود، عملا توافقی شکل نگرفته است.

اما موضوع مهمتر متاسفانه چندصدایی و جای خالی یک رویکرد واحد در مواجهه با آژانس بین المللی انرژی اتمی است. روز یکشنبه ششم تیرماه «محمدباقر قالیباف» رییس مجلس تاکید کرد که هیچ کدام از اطلاعاتی که ضبط شده هیچ وقت به آژانس داده نخواهد شد و در اختیار جمهوری اسلامی باقی خواهد ماند؛ «محمود عباس زاده مشکینی» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست‌خارجی مجلس هم گفت: براساس قانون اقدام راهبردی، مهلت ۴ ماهه برای لغو تحریم‌ها پایان یافته و اطلاعات دوربین‌های ویژه آژانس در مراکز هسته‌ای باید کاملاً پاک شود.

یک روز پس از اظهارات قالیباف مبنی بر عدم واگذاری تصاویر دوربین‌های تاسیسات هسته‌ای  به آژانس، «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت خارجه گفت هیچ تصمیمی در این باره گرفته نشده است. وی روز دوشنبه هفتم تیر در نشست خبری هفتگی خود گفت که «تاکید می‌کنم که همچنان هیچ تصمیمی، سلبی یا ایجابی، در خصوص دوربین‌ها و توافق قبلی با آژانس گرفته نشده. نه ادامه و نه عدم ادامه. یعنی نه نگه داشتن و نه پاک کردن.»

دعوا بر سر دسترسی به دوربین های نظارتی و فیلم های آنها که برخی آن را همانند «جعبه سیاه» می دانند به بند ۲ توافق دولت و آژانس در اسفندماه پارسال برمی گردد؛ بندی که تاکید داشت «ایران به مدت سه ماه اطلاعات برخی فعالیت ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت. در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصرا نزد ایران باقی می ماند. چنانچه ظرف سه ماه تحریم ها به طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می گذارد، در غیر اینصورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد.»

در این روزها اختلاف بر سر سرنوشت جعبه سیاه به حدی بالا گرفته که هفتمین دور از مذاکرات هسته ای وین را تحت تاثیر خود قرار داده است.

در حالی که پیشتر بر برداشته شدن قدم های بلند در پایتخت اتریش طی شش دور مذاکرات و خوشبینی به احیای برجام در دور هفتم تاکید می شد، اینک حتی آغاز دور هفتم با مانع مواجه شده است. به طوری که به تازگی شبکه خبری «بلومبرگ» به نقل از چهار مقام مطلع که نخواستند نام‌شان فاش شود، گفت «مذاکرات بر سر برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران، این هفته و چنان که قبلا برنامه‌ریزی شده بود، ازسرگرفته نمی‌شود و زمان برگزاری دور هفتم مذاکرات مشخص نیست.»

پایان/