شانه خالی کردن آمریکا از زیر بار تعهدات خود در اروپا و جهان مانند ناتو کشورهای اروپایی را در وضعیت بغرنجی قرار داده است.

  تهران - تحریریه - اقتصاد سیاسی بین الملل از ابتدای قرن بیستم و قبل از آن در حوزه اروپا سیلان و جریان داشت و استعمارگران اروپایی همچون انگلستان فرانسه، هلند و ... با حضور هژمونیک خود در عرصه جهانی قطب اقتصادی بین المللی و به تبع آن نبض سیاسی جهان را در دست داشتند. اروپای خسته از جنگهای جهانی اول و دوم به دلیل ناتوانی ها و عدم پاسخگویی به مطالبات جهانی و همزمان ظهور قدرت های بزرگی همچون آمریکا و شوروی؛ تلاش خود را معطوف به بارگزاری اقتدار اقتصادی به آمریکا و حمایت از این قطب لیبرال دموکراسی در قالب بلوک غرب کردند. برتون وودز و تلاش های پس از آن در جهت انسجام و تمرکز این تلاش ها در قالب متمرکز و نظام بندی جدید جهان با ظهور ابرقدرتی آمریکا همراه بود. بنابراین سلطه و هژمونی آمریکا چه در قالب نظامی و چه در قالب ایدئولوژیک و اقتصادی با ماهیت استیلا جویانه یک تابلوی کامل را در اقتصاد سیاسی بین الملل به زعامت آمریکا تعریف و تبیین می کرد. بعد از دهه هفتاد در نظام بین الملل و وقوع تحولاتی همچون وقوع بحران های دوره ای و ظهور انقلاب اسلامی و پیدایی قطب بندی های جدید قدرت در جهان همچون ژاپن، چین، هند و ... نظام توزیع قدرت دستخوش حوادث و نوسانهایی شد که معادلات قدرت را درجهان برهم زد. حوزه اروپا نیز از این قاعده بعد از جنگ دوم پیروی کردند. چتر ناتو و حوزه های پولی و مالی و هماهنگی آمریکا در قالب اتحادیه اروپا و خانه مشترک اروپایی رشته های پیوند میان اروپا و آمریکا را در زیر چتر لیبرال دموکراسی و بلوک غرب بهم پیوند داد. وزیدن بادهای گلاسنوست و پروستروئیکا و برچیده شدن دیوار برلین و بروز واگرایی در جمهوری های شوروی سابق موجب شد که اروپا زیر چتر آمریکا موقعیت خود را حفظ کند.تا دوران زعامت اوباما این وضعیت همسویی در عرصه بین الملل حفظ شد. ورود ترامپ به کاخ سفید فضایی جدید را ترسیم کرده است. اروپا دیگر نمی تواند در حوزه های نظامی امنیتی(ناتو) اقتصادی(حوزه آتلانتیک) و حوزه های زیست محیطی روی آمریکا حساب باز کند. باید بررسی شود چه سیاست هایی ترامپ اتخاذ کرده که اروپا واکنشی عمل می کند:

• وقتی ترامپ ناتو را سازمانی منسوخ شده می پندارد و خواهان برچیده شدن آن و یا تحمیل و یا تخصیص بودجه و هزینه های آن از سوی بازیگران این حوزه است.
• زمانی که ترامپ پیمان دوسویه آتلانتیک را بر هم می زند و لغو می کند و مدعی است که ما دیگر جور اروپا را نخواهیم کشید.
• در موقعی که برخی کشورهای حوزه اروپا همچون انگلیس خواهان خروج از اتحادیه اروپاست
• در شرایطی که تحریم های تشدید شده و جامع آمریکا علیه روسیه بر مواضع اعضای اتحادیه (همچون آلمان و ایتالیا و ... که مراودات تجاری با روسیه دارند) اثر می گذارد.
• در شرایطی که آمریکا با سفارش و توصیه ترامپ از معاهده آب و هوایی و پیمان زیست محیطی خارج می شود.
• در شراطی که سیاست خارجه غیر مدبرانه ترامپ در عرصه بین المللی و در حوزه های مختلف موجب بروز شکاف و اختلاف در مواضع اروپایی ها با دیگر بازیگران نظام بین الملل (همچون توافق نامه برجام و پیمان هایی با دوسوی حوزه پاسیفیک و ...) می شود.
• و در نهایت وقتی سیاست های بخشی و تدابیر مقطعی دولتمردان جدید آمریکا موجب بروز رقابت و تنش و اختلاف میان اروپایی ها می شود.

و چند مورد دیگر.... طبیعی است که اروپایی ها به این رفتارها واکنش نشان خواهند داد. بی دلیل نیست که صدراعظم آلمان از اروپا می خواهد که خود سرنوشتشان را در دست گیرند و زمام امور خود و اروپا را به دست آمریکا نگذارند. اروپای امروز دچار سردرگمی در ترسیم سیاست های آتی خود در نظام بین الملل شده است. فشارهای آمریکا و تعیین تکلیف های ریز و درشت به اروپایی ها چنان وضعیتی را ترسیم کرده است که اروپایی ها دارند تمامی دار و ندار خود و مقدرات خویش را در همراهی با آمریکا می سازند. امروزه معادلات قدرت در اروپا بهم خورده است و تداوم این حرکت دولت مردان آمریکا، اروپا را در شرایط سختی قرار داده است. دو راه بیشتر پیش روی اروپا نیست:

• اروپا یا باید زمام امور خود را به دست آمریکا سپرده و تداوم آینده خود را با زلف آمریکا گره بزند.
• یا اینکه اروپا خط خود را از آمریکا جدا کرده و حرکتی مستقل در نظام بین الملل برای آینده خود ترسیم کند.

به هر صورت روند افول هژمونی آمریکا ادامه دارد و نظام توزیع قدرت در جهان در حال تغییر است و اگر اروپا حساب خود را از آمریکا جدا نکند در تحولات آینده نظام بین الملل جایگاه مناسبی نخواهد داشت. دکتر هادی ثروتی پایان خبر/