مذاکرات هسته ای وین که پس از پایان دور ششم آن یعنی از ۳۰ خردادماه متوقف شده بود، هنوز از سرگرفته نشده است. نزدیک به دوماه از ورود رئیسی به عنوان رئیس جمهوری جدید به پاستور می گذرد و طی هفته های اخیر نیز بخشی از بدنه وزارت امور خارجه و تیم دیپلماتیک تغییر کرده اند اما خبری از ادامه مذاکرات نیست.

غربی ها که برای ازسرگیری مذاکرات منتظر دولت جدید ایران بودند تا توافق جدید را با دولتی ببندند که با دیگر ارکان نظام یکدست و همسو عمل می کند، اینک از انتظار برای برگزاری دور هفتم مذاکرات خسته و به تعلل ایران معترض شده اند.

البته شخص رئیسی و دیگر وزرای او تا کنون هرگز از امتناع ایران برای حضور پشت میز مذاکره سخنی به میان نیاورده و بارها از تریبون های مختلف تاکید کرده اند که تهران به میز مذاکرات خواهد پیوست اما تاریخ دقیقی را برای از سرگیری مذاکرات مشخص نکرده اند.

در چند روز اخیر موضوع زمان آغاز گفت وگوها به محل تنش لفظی بین مقامات ایران و آمریکا تبدیل شده است. قضیه از آنجا شروع شد که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر خارجه کشورمان روز جمعه دوم مهر گفت که ایران به زودی به مذاکرات هسته‌ای باز می‌گردد.

همین واژه «به زودی» بهانه را به طرف آمریکایی داد تا روز شنبه از مسوولان جمهوری اسلامی بخواهند تاریخ دقیق برای ازسرگیری گفت وگوها تعیین کنند. از این رو «ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در پاسخ به اظهارات امیرعبداللهیان گفت که دولت بایدن این اظهارات را شنیده اما هیچ پیام روشنی در این باره که خیلی زود دقیقا به چه معناست دریافت نکرده است.

پرایس که در جمع خبرنگاران سخن می‌گفت، ادامه داد: «ما به نوبه خود آماده بازگشت به وین و انجام سریع مذاکرات قبل از آنکه پنجره فرصت برای برگشت به برجام بسته شود، هستیم.»

اگر چه مواضع پرایس رنگ و بوی تهدید داشت اما وزارت خارجه ایران ضروری دانست که منظور خود را از «به زودی» اعلام و تفسیر کند. امیرعبداللهیان گفت اینکه ایران می‌گوید به زودی به مذاکرات باز می‌گردد، موجب شده تا برخی به دنبال این باشند که بدانند چند روز، چند هفته، یا چند ماه دیگر ایران به مذاکرات بر می‌گردد. به زودی یعنی به محض کامل شدن بررسی‌های ما، این اقدام را انجام خواهیم داد. این در حالی است که وزیر خارجه کشورمان پیشتر از بازه دو سه ماهه برای ازسرگیری مذاکرات سخن به میان آورده بود.

از نگاه وزیر امور خارجه کشورمان تفاوت زیادی بین به زودی ایرانی و به زودی غربی خیلی وجود دارد.  به زودی از نظر ایران یعنی در اولین فرصتی که بررسی‌های این کشور تکمیل شود. بدبینی که از دوره دونالد ترامپ نسبت به سیاست های برجامی آمریکا در ذهن مقامات ایران شکل گرفت هنوز به قوت خود باقی است. در عمل نیز بایدن نشان داده قصد ندارد از کارزار فشار حداکثری علیه ایران دست بکشد.

در بدعهدی تروئیکا اروپا نیز تردید و شبهه ای وجود ندارد که نمونه آن را در عدم اجرای اینستکس به عنوان کانال مالی اروپا برای بی اثرکردن تحریم های آمریکا شاهد بودیم. باوجود اختلاف بین دو سوی آتلانتیک در دوره ترامپ باز هم گشایشی در معاملات اقتصادی تهران – بروکسل حاصل نشد چه برسد به دولت بایدن که یک همسویی قوی بین دو سوی اقیانوس اطلس ایجاد شده است.

از طرفی دست آمریکا برای دولت جدید ایران رو شده است و تیم رئیسی تجارب دولت روحانی را در برجام با خود به همراه دارد. این همه توافقات چندین میلیارد دلاری ایران با کشورهای مختلف جهان در فضای پسابرجام و نیز ۱۷ گزارش مثبت و سازنده «یوکیا آمانو» مدیر کل فقید آژانس بین المللی انرژی اتمی از فعالیت های هسته ای ایران همه با یک امضای ترامپ مبنی بر خروج از توافق نقش بر آب شد.

امروز نیز به رغم استقبال کلامی آمریکا از توافق هسته ای، شاهد اقدامات ضدبرجامی از سوی کاخ سفید هستیم؛ بازی که به باور ناظران برای گرفتن امتیاز از سوی دولت بایدن طراحی شده است. همین مواضع ناهمسو در کلام و عمل باعث شد که «سرگی لاوروف» وزیر خارجه روسیه به تازگی از آمریکا بخواهد تا برای از سرگرفته شدن مذاکرات هسته‌ای با ایران، رویکرد فعالانه‌تری را پیش بگیرد.

ضمن اینکه امیرعبداللهیان هم با مشاهد تناقض در گفتار و عمل آمریکایی ها تاکید کرد «آمریکایی‌ها از سویی می‌گویند که می‌خواهند به برجام بازگردند و حتی پیشنهاد مذاکره دو طرفه ارائه می‌کنند و از سویی دیگر، با سخنان تند و تحریم‌های تازه ایران را تحت فشار می‌گذارند.» بی تردید این مواضع متناقض و دوگانه کاخ سفید بر فاصله ایران از میز مذاکرات می افزاید و تهران را بیش از پیش از همکاری با غربی ها دور خواهد ساخت.

پایان/