استان خوزستان یکی از استان های شاخص در توسعه اقتصادی در بخش کشاورزی کشور به شمار می رود. این استان رتبه اول تولیدات محصولات باغی و زراعی و همچنین رتبه نخست تولید گندم در کشور است که براساس افق سال ۱۴۰4 باید محصولات کشاورزی آن به بیش از ۲۳ میلیون تن برسد تا امنیت غذایی کشور را تامین کند.

متاسفانه باید گفت علیرغم ظرفیت بسیار بالای استان خوزستان در تولید محصولات کشاورزی و تأمین امنیت غذایی کشور، سوء مدیریت در منابع آب با ساخت سدهای بزرگ و پروژه های انتقال آب، سبب مشکلات عدیده زیست محیطی و تخریب اراضی مستعد کشاورزی شده است. در این باره مجتبی یوسفی نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی می گوید: «سدسازی روش منسوخ شده در کل دنیا در کنار انتقال آب بین حوزه‌ای بدون توجه به اثرات مخرب آن منجر به خشکی تالاب‌ها شده است. این امر باعث بسته شدن آب دریا و برگشت آب شور دریا به مزارع و باغات خرما و نخیلات در خوزستان، شادگان، آبادان، خرمشهر و ماهشهر شده و باعث از بین رفتن حدود میلیون ها نخل شد که در جای خود می‌توانست سرمایه ارزآوری برای کشور باشد.»

** اشتغال 2 میلیون نفری طرح 550 هزار هکتاری  

استان خوزستان یکی از استان های بسیار مستعد جهت تأمین امنیت غذایی کشور محسوب می شود؛ در همین راستا مقام معظم رهبری بیش از دو دهه پیش دستور انجام طرح 550 هزار هکتاری کشاورزی را صادر فرمودند. ولی متأسفانه تاکنون نیمی از این طرح به پایان نرسیده است. نماینده مردم اهواز در مجلس شورای اسلامی در این باره اظهار می دارد: « طرح ۵۵۰ هزار هکتاری مقام معظم رهبری که برای استان ایلام و خوزستان در نظر گرفته شده بود و از سال ۷۴ برنامه‌های اولیه آن پایه ریزی شده بود اما متاسفانه تاکنون که نزدیک به ۲۶ سال از آن می‌گذرد، نیمی از آن به مرحله اجرایی شدن نرسیده است. این طرح می‌توانست حدود ۲ میلیون نفر را مشغول به کار کند و از طرفی امنیت غذایی کشور را پایدار کند و با حرکت به سمت کشاورزی مدرن می‌توانستیم آب کمتری صرف کنیم. اما درست اجرایی نشد و فقط در دولت دوازدهم حدود ۲۳۰ هزار هکتار آن به مرحله اجرایی شدن رسید.»

آیت‌الله حیدری نماینده استان خوزستان در مجلس خبرگان نیز در این باره معتقد است: «ایده مقام معظم رهبری احیای دو میلیون هکتار زمین کشاورزی در این استان بوده و طرح ۵۵۰ هزار هکتار مقدمه‌ای برای احیای اراضی کشاورزی خوزستان است که اگر انجام شود مواد غذایی کل کشور تأمین می‌شود اما انتقال آب جلوی تحقق این ایده مقام معظم رهبری را گرفته و تنها نیمی از طرح ۵۵۰ هزار هکتاری اجرایی شده و وزارت نیرو اعلام کرده که برای مابقی آن آب نداریم.»

عضو مجلس خبرگان رهبری با انتقاد از انتقال آب خوزستان - که باید جهت جهش تولید در کشاورزی برای افزایش ضریب امنیت غذایی کشور مصرف شود-  به استان های مرکزی کشور معتقد است: «به بهانه آب شرب، آب خوزستان را به جای دیگر برای فضای سبز، صنعت و کشاورزی انتقال داده‌اند؛ بطوری که آمار سالانه فضای سبز در اصفهان (با انتقال آب خوزستان به اصفهان) برای هر فرد 28 متر مربع، در کل کشور برای هر فرد 15 متر و در خوزستان تنها 12 متر برای هر فرد اختصاص داده شده است.»

آیت الله محسن حیدری، وقوع ریزگردها در خوزستان را یکی از آثار و نتایج مخرب انتقال آب در خوزستان دانسته و معتقد است: «انتقال آب از خوزستان جنگ ناکارایی با طبیعت است. ریزگردها، کمبود آب، شوری آب در آبادان و خرمشهر، از بین رفتن چهار میلیون اصله نخل و نابودی هورالعظیم همه آثار انتقال آب است؛ آب سر شاخه‌های کارون باید به صورت طبیعی به خوزستان سرازیر شود تا این استان به آبادانی خودش امیدوار باشد.»

** فقدان آب شرب؛ نتیجه بی تدبیری در مدیریت آب خوزستان

علاوه بر امنیت غذایی و خشکی تالاب ها و وقوع ریزگردها، فقدان آب شرب روستاها و شهرها از نتایج ناگوار سوء مدیریت منابع آب در استان خوزستان با سدسازی های بی رویه و انتقال آب به حساب می آید. چالش آب شرب در استان خوزستان در حالی است که این استان سرچشمه آب شیرین در کل ایران به شمار می رود و بخش عمده ای از سلسله جبال زاگرس که حدود نیمی از آب ایران را تأمین می کند در این استان واقع شده است. درباره مشکل آب شرب استان خوزستان، یوسفی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی معتقد است: «با مدیریت‌ اشتباه بیشتر استان‌های کشور نظیر سیستان و بلوچستان و خوزستان با داشتن ۵ سد بزرگ و ۵ رودخانه بزرگ؛ حدود ۷۰۲ روستا از بی آبی رنج می‌برند و نزدیک ۲۰ شهر با تنش بی آبی دست و پنجه نرم می‌کنند. بی آبی نه تنها تهدیدی برای حیات بشر محسوب می‌شود، بلکه منجر به از بین رفتن محصولات کشاورزی این استان جنوبی کشور خواهد شد.»

پایان/