در شورش ۲۵- ۲۷ آبان ۱۳۹۸ نقش فعال حاشیه‌نشینان و نوجوانان متولد دهه ۱۳۸۰ (۱۸ سال به پائین) جریان‌های سیاسی اپوزیسیون داخل و خارج را بکلی غافلگیر کرد.
تاکنون جریان اصلی اپوزیسیون داخل کشور، که خود را مقید به قانون اساسی جمهوری اسلامی اعلام می‌کرد، پایگاه خود را «طبقه متوسط» می‌دانست. به این دلیل، آنان شعارهای «عدالت‌طلبانه» به سود فرودستان را «پوپولیسم» می‌خواندند و بطور عمده از کلیات سیاست‌های اقتصادی دولت حسن روحانی، برغم فشارهای سنگین آن بر مردم فرودست، حمایت می‌کردند. بنظر می‌رسد بخشی از فعالین این جریان تحت تأثیر «شوک آبان ۹۸» بناگاه رادیکال شده‌اند. بنیان نظری این چرخش تلاش برای پیوند زدن «جنبش طبقه متوسط» با «شورش فرودستان» است.
با این رویکرد بنظر می‌رسد بحران آبان ۹۸ پایان نیافته؛ ماه‌های آتی در ایران بی‌حادثه نخواهد بود و احتمالاً جریان‌های متنفذی تلاش خواهند کرد، از جمله از ۱۶ آذر (روز دانشجو)، از طریق حرکت سیاسی دانشجویان ابتکار عمل را به دست گیرند.
از این پس شاهد حوادثی خواهیم بود که به برخی تحولات بزرگ چند دهه اخیر جهان بی‌شباهت نیست: هم حوادث شوروی در اواخر دوران گورباچف (که با ظهور یلتسین، عضو پولیت بورو یعنی نهاد اصلی رهبری حزب کمونیست شوروی، و تجمع بخش مهمی از «اِلیت» شوروی سابق در پیرامون او به انحلال مسالمت‌آمیز نظام اتحاد شوروی و انتقال قدرت به بخشی از نومانکلاتورای حزبی- اطلاعاتی پیشین انجامید که پیامد آن حاکمیت کلپتوکرات‌ها- الیگارک‌ها در عصر یلتسین بود) و هم حوادث شروع جنگ داخلی سوریه (که اینک برخی بی‌پروا از تکرار آن در ایران دفاع می‌کنند و جنگ داخلی را گزینه‌ای بهتر از تداوم «وضع موجود» می‌دانند).
بنظر می‌رسد، طبق تجربه شروع جنگ داخلی سوریه، پروپاگاندای عظیمی آغاز شود. در این میان انتشار فیلم‌های «فیک»، از جمله بازنشر ویدئوهای حوادث عراق و سوریه بنام ایران، فراوان خواهد بود. این موج تبلیغاتی بزرگی است که، هم به دلیل قدرت تبلیغاتی رسانه‌های اصلی غرب و اپوزیسیون داخل و خارج و هم به دلیل ضعف چشمگیر دستگاه رسمی تبلیغاتی ایران، همگان را سردرگم خواهد کرد.
برای وضع کنونی راهکاری ندارم بجز تأکید مجدد بر ضرورت شناخت عمیق و غیرکلیشه‌ای تحولات جاری. از درون این شناخت راهکارها بیرون خواهد آمد.
